Άγχος...

Άγχος, άγχος, άγχος.....Μία λέξη τόσο γνωστή για μένα, μια λέξη που συνηθίζω να την αναφέρω τουλάχιστον 30 φορές την μέρα. Είμαι σίγουρη πως η πρώτη λέξη που είπα για πρώτη φορά ήταν η λέξη "άγχος". Πιστεύω πως γεννήθηκα με άγχος καθώς δεν μπορώ να θυμηθώ τον εαυτό μου χωρίς αυτό. Αγχώνομαι για τα πάντα, για τα μικρά μα και για τα μεγάλα προβλήματα. Τα πάντα, όλη μου η ζωή περιστρέφονται γύρω από το άγχος. Συνέχεια είμαι στο άγχος, όλη μέρα, κάθε μέρα.Ξέρω, καταντάει κουραστικό να ζεις μες στο άγχος. Όμως το άγχος δεν αφορά μόνο εμένα, δεν είναι μόνο προσωπικό ζήτημα, αφορά όλους μας. Το άγχος είναι ένα βασανιστικό συναίσθημα που ταλαιπωρεί πολλούς ανθρώπους.Έτσι, σκέφτηκα πως θα ήταν μια καλή ιδέα στο σημερινό "Ραντεβού" μας, αγαπητοί αναγνώστες να ασχοληθούμε με το άγχος.


Το άγχος, που προέρχεται από το ρήμα "άγχω" και σημαίνει "σφίγγω πιεστικά στο λαιμό" λειτουργεί ως σήμα που προειδοποιεί τον οργανισμό για έναν επερχόμενο κίνδυνο και τον προετοιμάζει να ανασυνταχθεί, να κινητοποιήσει τις άμυνές του για να αντιμετωπίσει την απειλή, να διαφύγει ή να μειώσει τις επιπτώσεις της. Το άγχος, δηλαδή, είναι μια συναισθηματικη αντίδραση, που κινητοποιεί το άτομο για να αντιμετωπίσει τους κινδύνους, να αποτρέψει μία πραγματική ή συμβολική βλάβη και ζημία, εξασφαλίζουντας έτσι την ισορροπία του με το περιβάλλον. Για παράδειγμα, ο φοιτητής που προετοιμάζεται για εξετάσεις είναι φυσιολογικό να διακατέχεται από άγχος. Το άγχος τον κινητοποιεί, ώστε να εντείνει τις προσπάθειες του να μελετήσει συστηματικά και μεθοδικά ώστε να αποτραπεί ο κίνδυνος της αποτυχίας και να αυξηθούν οι πιθανότητες ενός θετικού αποτελέσματος. Το φυσιολογικό άγχος που καλείται και "δημιουργικό" αποτελεί έναν προσαρμοστικό μηχανισμό.

΄ Όμως, όταν το άγχος γίνεται πολύ έντονο και παρατεταμένο, όταν κυριαρχεί στις εκδηλώσεις του ατόμου, όταν κινητοποιείται από ερεθίσματα που δεν είναι σημαντικά για την επιβίωση και οδηγεί σε λανθασμένες προβλέψεις και εκτιμήσεις, τότε παύει να αποτελεί προσαρμοστικό μηχανισμό και ονομάζεται "παθολογικό άγχος". Αυτό το παθολογικό άγχος, το οποίο εμφανίζει μόνο ποσοτικές διαφορές με το φυσιολογικό, μπορεί να διαταράσσει την ικανότητα του ατόμου να ανταποκρίνεται στις καθημερινές δραστηριότητες. Το παθολογικό άγχος εκφράζεται με συμπτώματα από την ψυχική μα και την σωματική σφαίρα. Τα πιο συνηθισμένα ψυχολογικά συμπτώματα του άγχους είναι η έντονη ανησυχία και η ανυπομονησία, ο συνεχής εκνευρισμός και η ευερεθιστότητα, η αγωνία και το αίσθημα ενός ακαθόριστου φόβου, δυσχέρεια στη συγκέντρωση. Άλλα ψυχολογικά συμπτώματα είναι οι διαταραχές της μνήμης, η διάσπαση της προσοχής και η επιλεκτική προσοχή.

Όταν αναφερόμαστε στα σωματικά συμπτώματα του άγχους εννοούμε την ταχυκαρδία, το αίσσθημα παλμών και τις έκτακτες συστολές, τις εφιδρώσεις, το τρέμουλο, τις συσπάσεις των μυών, το αίσθημα πνιγμού και κόμπου στο λαιμό, την δύσπνοια, την υποκειμενική δηλαδη αίσθηση ότι ο εισπνεόμενος αέρας δεν είναι επαρκής. Ακόμα, στα σωματικά συμπτώματα βρίσκεται η δυσκολία στη κατάποση, το βάρος στο στήθος, η ζάλη, η αστάθεια, η τάση για λιποθυμία, ,η κινητική ανησυχία, η ξηροστομία, η ναυτία, το μούδιασμα των άκρων, οι πόνοι στο στομάχι, η υπέρταση, τα αυξημένα αντανακλαστικά, η εύκολη κόπωση, το αίσθημα ζέστης ή κρύου στα άκρα και το κοκκίνισμα στο πρόσωπο. Οι σωματικές εκδηλώσεις του άγχους που παράγονται από την αυξημένη δραστηριότητα του αυτόνου νευρικού συστήματος είναι θορυβώδεις. Τρομάζουν τον ασθενή γιατί πολλές φορές τις θεωρεί απειλητικές για την ζωή του.Ο φόβος που εκλύεται για τα συμπτώματα αυτά ενισχύει τα συμπτώματα και ο ασθενής παγιδεύεται σε ένα "φαύλο κύκλο" επανατροφοδότησης του άγχους.

Το άγχος εκδηλώνεται με πολλές και ποικίλες μορφές. Το ίδιο το άτομο μπορεί να παραπονιέται για ανησυχία, εσωτερική ταραχή, για αδυναμία να αναπαυθεί, για ζάλη, πονοκεφάλους, σφίξιμο στον αυχένα, προκάρδια ενοχλήματα, γαστρεντερικές διαταραχές πιο συχνά με τη μορφή σπαστικής κολίτιδας, δυσκολία να κρατήσει την προσοχή του συγκεντρωμένη για αρκετό διάστημα σε ένα θέμα και πολλά άλλα άτυπα ενοχλήματα. Εκτός από το άγχος, τα συναισθήματα του ατόμου χαρακτηρίζονται άλλοτε από φάσεις θυμού ή εξάρσεις οργής και άλλοτε από κατάθλιψη που συνοδεύεται από τύψεις και ενοχές.Όταν το άγχος είναι κάπως πιο έντονο, εξαφανίζει την ειρήνη και την χαρά μέσα από το άτομο, και επιπλέον κυριαρχείται από έναν ακαθόριστο φόβο για την υγεία του, για την εξέλιξη της κατάστασής του ή για πιθανές δυσάρεστες εξελίξεις στη ζωή του ή τη ζωή των δικών του. Όσο πιο έντονο είναι το άγχος, τόσο πιο ανίκανος γίνεται ο άνθρωπος να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του, να λύσει κάποιο πρόβλημά του ή να αποφασίσει μπροστά σε κάποιο δίλημμα.Σε μερικές περιπτώσεις, όταν το άγχος είναι ιδιαίτερα έντονο, μπορεί να εκδηλωθεί με τη μορφή κρίσεων τρόμου και πανικού.

Η εσωτερική ισορροπία αυτού που βασανίζεται από παθολογικό άγχος είναι ασταθής. Κάθε στιγμή κινδυνεύει να ανατραπεί κάτω από το βάρος των καθημερινών δυσκολιών. Δεν διαθέτει την απαραίτητη ψυχική δυνατότητα ώστε να υπομένει ψύχραιμα τις ματαιώσεις. Βασανίζεται από εσωτερικές συγκρούσεις, υποσυνείδητες ενοχές, λανθάνουσα επιθετικότητα και ανικανοποίητες παρορμήσεις. Βλέπει την πραγματικότητα μέσα από τον διαθλαστικό φακό της ανασφάλειας. Στην αντίληψή του υποπίπτουν μόνο τα αρνητικά δεδομένα. Η προσοχή του επικεντρώνεται σε αυτό που είναι επικίνδυνο. Βρίσκεται σε συνεχή εγρήγορση αναζητώντας χωρίς να το θέλει απειλητικά ερεθίσματα. Οι ελπίδες, οι στόχοι και οι οραματισμοί αδυνατίζουν. Η οδύνη δεν του επιτρέπει να νιώσει τη χαρά. Οι ωφέλιμες δραστηριότητες και οι κοινωνικές του σχέσεις περιορίζονται.

Πώς δημιουργείται το άγχος; Υπάρχουν κάποιοι παράγοντες που ευθύνονται; Σε αυτό το σημείο ας ασχοληθούμε με τους κυριότερους παράγοντες που μπορούν να ενοχοποιηθούν για τη δημιουργία του άγχους. Πρώτος βασικός παράγοντας είναι η ιδιοσυγκρασία του ατόμου. Έχει αποδειχθεί ότι όλοι δεν γεννιόμαστε ίδιοι από άποψη ιδιοσυγκρασίας. Μερικοί είναι λίγο-πολύ αγχώδεις από την γέννησή τους. Η ανατροφή και οι παιδικές εμπειρίες μας τροφοδοτούν συχνά με άγχος. Αν για παράδειγμα είχαμε γονείς που στη παιδική μας ηλικία απαιτούσαν από εμάς περισσότερα από ό,τι μπορούσαμε να αποδώσουμε ή αν ζήσαμε δίπλα σε αγχώδη άτομα που μας μετέδιδαν συνέχεια το δικό τους άγχος, είναι φυσικό να έχουμε και εμείς άγχος. Ακόμα αν στο παρελθόν είχαμε επανειλημμένες και απροσδόκητες αποτυχίες, αν είχαμε την ατυχία να συναντήσουμε περισσότερες δυσκολίες ή εμπόδια από ό,τι οι άλλοι γύρω μας, τότε μπορεί να έχει αναπτυχθεί μέσα μας άγχος.

Στη καθημερινή μας ζωή υπάρχουν πολλοί κίνδυνοι. Επίσης υπάρχουν πολλές υποχρεώσεις και προβλήματα που μας πιέζουν καθημερινά, απαιτώντας την λύση τους. Τέτοιες καταστάσεις μπορεί να είναι: απειλή εναντίον της υγείας μας, της αξίας μας, των υπαρχόντων μας, της επαγγελματικής ή οικογενειακής μας κατάστασης, φόβοι για πιθανές δυσάρεστες εξελίξεις που μπορούν να αναστατώσουν την ζωή μας ή να μας στερήσουν την παρουσία και την αγάπη κάποιων δικών μας. Κάθε κατάσταση που απειλεί να μας στερήσει ή να εμποδίσει την ικανοποίηση κάποιας βασικής ανάγκης μπορεί να μας τροφοδοτήσει με άγχος. Ακόμα, άγχος δημιουργείται εύκολα μέσα μας, όταν αμφιβάλλουμε για την αξία ή τις ικανότητές μας. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι ακόμα και φαινομενικά μικρές ή ασήμαντες υποχρεώσεις που αδυνατούμε να τις εκπληρώσουμε, μπορούν να δημιουργήσουν άγχος μέσα μας όταν αυτές απειλούν την αυτοεκτίμηση μας.

Τις περισσότερες φορές το άγχος μπορεί να αντιμετωπιστεί και να περιοριστεί χωρίς την χρήση φαρμάκων.Αξίζει λοιπόν να αναφέρουμε κάποιες χρήσιμες συμβουλές αντιμετώπισης του άγχους. 1) Βάλτε μικρούς ρεαλιστικούς στόχους που μπορούν εύκολα να κατακτηθούν και χωρίς άγχος. 2) Αναζητήστε το γέλιο καθώς διώχνει το άγχος. Τα αστεία, τα ανέκδοτα, μια ευχάριστη ταινία στη τηλεόραση, μια κωμωδία στον κινηματογράφο, τα κόμικς, ευχάριστα ομαδικά κοινωνικά παιχνίδια αποτελούν έξυπνα και ευχάριστα διαλείμματα από την σκληρή πραγματικότητα. 3) Τεχνικές αναπνοής που διώχνουν το άγχος. Αποφασίστε να αφιερώσετε στον εαυτό σας λίγα λεπτά κάθε μέρα για να υιοθετήσετε την συνήθεια να παίρνετε βαθιές και αργές εισπνοές. Έτσι χαλαρώνετε.4) Μην σας πιάνει άγχος όταν κάνετε κάποιο λάθος. Τα λάθη είναι ανθρώπινα και όλοι δικαιούμαστε να σφάλουμε. Κανείς δεν είναι τέλειος και πρέπει απλά να μαθαίνουμε από τα λάθη μας. Σοφός δεν είναι όποιος δεν κάνει λάθη, αλλά αυτός που τα βλέπει και τα διορθώνει. Αν πάλι η ζημιά δεν διορθώνεται, πάλι μην αγχώνεστε, για ούτως ή άλλως δεν αλλάζει τίποτα.5) Η οργάνωση διώχνει το ΑΓΧΟΣ. Αντιμετωπίστε τα προβλήματα με προτεραιότητα και στη σειρά τους. Μην προσπαθείτε να τα κάνετε όλα μαζί. Είναι προτιμότερο να αντιμετωπίζετε τα προβλήματα ένα-ένα, όχι όλα μαζί με μιας. Μην προσπαθείτε να φορτωθείτε πολλά πράγματα ταυτοχρόνως. Πρέπει να είστε ρεαλιστές: δεν μπορείτε να τα κάνετε όλα.6). Η συζήτηση διώχνει το άγχος βοηθά και δίνει λύσεις: το πρόβλημα γίνεται μικρότερο και ελαφρύτερο όταν το μοιράζεστε με κάποιον άλλο. Ένας φίλος, ένας σύμβουλος, ένας συνεργάτης ή ένας συνάδελφος μπορεί και αυτός να αντιμετωπίζει το ίδιο πρόβλημα, ή να το βίωσε στο παρελθόν. Μην υποτιμάτε τη συμβουλή του, μπορεί να αποδειχθεί πολύτιμη. 9) Η άσκηση βοηθάει στη χαλάρωση και την αντιμετώπιση του άγχους. Κολύμπι, ποδήλατο, χορός διώχνουν το άγχος.

Κάπου εδώ αγαπητοί αναγνώστες το κείμενο έφτασε στο τέλος του. Ελπίζω να βρήκατε ενδιαφέρον το συγκεκριμένο άρθρο και να ενημερωθήκατε αρκετά σχετικά με την διαταραχή του άγχους. Μέχρι το επόμενο "Εβδομαδιαίο Ραντεβού" σας χαιρετώ και σας εύχομαι ολόψυχα "Καλά Χριστούγεννα."





Sincerely yours

Μαίρη

Σχόλια