Η ιστορία του ποδοσφαίρου

Καλή μας αρχή! Έτσι δεν λένε; Καλή αρχή λοιπόν και καλωσορίσατε στη νέα στήλη... "Αρθρογραφώντας" ονομάζεται η καινούρια μας στήλη και θέλω να ελπίζω αγαπητοί αναγνώστες πως θα την υποδεχτείτε με αγάπη...Για αρκετό καιρό έψαχνα να βρω ποιο θα είναι το θέμα του πρώτου άρθρου και νομίζω πως εν τέλει το βρήκα...Η ιστορία του ποδοσφαίρου...Ένα κείμενο που θα χαροποιήσει ιδιαίτερα το αντρικό ποδοσφαιρόφιλο αναγνωστικό κοινό αλλά και θα ενθουσιάσει το γυναικείο, καθώς θα μάθει πολλά και ενδιαφέροντα πράγματα που πιθανώς να μη γνώριζε...Πολλές φορές έχουμε αναρωτηθεί ποιά είναι ιστορικά η προέλευση του "βασιλιά των σπορ" αλλά ακόμα περισσότερες ποιος το ανακάλυψε και το έφτιαξε έτσι ώστε σήμερα να αποτελεί το κορυφαίο παιχνίδι κίνησης, διασκέδασης, άθλησης, έντασης ακόμα και...επεισοδιών όλου του πλανήτη....


Ο πολύς κόσμος πιστεύει ότι το ποδόσφαιρο είναι αγγλική υπόθεση. Πράγματι η προσφορά των Άγγλων στο άθλημα είναι τεράστια και αυτοί είναι που βοήθησαν έτσι ώστε το ποδόσφαιρο να έχει την σημερινή του μορφή. Όμως η ανακάλυψη του αθλήματος δεν ανήκει στο Μεγάλο Νησί... Θέλετε λοιπόν να μάθετε για την ιστορία του ποδοσφαίρου από την αρχαιότητα μέχρι την σημερινή εποχή; Ε τότε τι καθόμαστε; Ας αρχίσουμε και αυτή την φορά το "ταξίδι" μας πίσω στο χρόνο...

Η προέλευση του ποδοσφαίρου χάνεται κυριολεκτικά στα βάθη του παρελθόντος. Πολλά ιστορικά αρχεία υπάρχουν που μαρτυρούν την ύπαρξη προγενέστερων τύπων ποδοσφαίρου στη Κίνα, στη Αρχαία Ελλάδα και στη Ρώμη. Παίζονταν πολλά παιχνίδια με αντικείμενα που έμοιαζαν με μπάλα. Δεν μπορούμε όμως να πούμε με βεβαιότητα,ότι το ποδόσφαιρο αποτελεί την απευθείας εξέλιξη κάποιου από αυτά τα παιχνίδια της αρχαιότητας. Υπάρχουν ακόμα πολλές πληροφορίες, για κάποια παιχνίδια που παίζονταν κατά καιρούς και παρουσίαζαν μερικά κοινά χαρακτηριστικά με το σύγχρονο ποδόσφαιτο. Προέρχονται από διάφορες χώρες και αντιστοιχούν σε διάφορες εποχές. Το γεγονός αυτό αποδεικνύει ότι τα παιχνίδια με την μπάλα ήταν ευρέως διαδεδομένα σε όλες τις εποχές.Μερικά από αυτά μάλιστα, παιζόνταν από ομάδες αντιμέτωπες που έσπρωχναν την μπάλα ακόμα και με τα πόδια, προκειμένου να επιτύχουν να περάσει σε μια καθορισμένη ζώνη και με αυτόν το τρόπο να αποκτήσουν ένα προβάδισμα απέναντι στον αντίπαλο. Όμως και πάλι δεν μπορούμε να πούμε ότι σε κάποιο από αυτά τα παιχνίδια βρίσκουμε τον πρόγονοτ του ποδοσφαίρου.

Ένα είδος ποδοσφαίρου, σύμφωνα με ορισμένες μαρτυρίες παιζόταν στη Κίνα. Για το ποδόσφαιρο στη Κίνα υπάρχουν δύο εκδοχές. Η πρώτη αναφέρεται στον 4ο αιωνα πΧ, περίοδο κατά την οποία οι Κινέζοι όχι μόνο έπαιζαν ποδόσφαιρο αλλά το θεωρούσαν και μέρος της εκπαίδευσης των στρατιωτών, η οποία γενικεύτηκε στις ημέρες της δυναστείας των Χαν (206-25 π.Χ) Το ονόμασαν "Τσίου Σίου" η "Τσίου Χίου" και όπως αναφέρουν κάποια ιστορικά αγγλικά κείμενα παιζόταν με μια μπάλα από πετσί, παραγεμισμένη με κουρέλια ή γυναικεία μαλλιά. Την μπάλα την κλωτσούσαν προς ένα "τέρμα" φτιαγμένο από μπαμπού 3-4 μέτρων πίσω από το οποίο ήταν τεντωμένο ένα δίχτυ από μετάξι. Η δεύτερη εκδοχή αναφέρεται στο 1697 πΧ περίοδο κατά την οποία ο αυτοκράτορας Χουάγκ Τι είχε τα γενέθλια του και πρόσφερε σε μερίδα υπηκόων του μια πέτσινη μπάλα για να την χρησιμοποιήσουν στις εορταστικές εκδηλώσεις. Τότε αυτοί έφτιαξαν τέρματα από μπαμπού και τα κάλυψαν από το πίσω μέρος με δίχτυα από μετάξι. Το άθλημα σε αυτή την εκδοχή ονομαζόταν "Τσου Κου".

Αν ανατρέξουμε στα Ομηρικά έπη θα βρούμε τις πρώτες πληροφορίες για παιχνίδι με μπάλα στη λεκάνη της Μεσογείου. Παρόμοια αναφορά γίνεται και στον Θεαίτητο του Πλάτωνα. Στη αρχαία Ελλάδα την μεγαλύτερη επιτυχία γνώρισε το παιχνίδι "επίσκυρος" που είχε πάρει το όνομά του από την γραμμή με σκύρα, που χώριζε το γήπεδο. Ανάγλυφο του 4ου πΧ αιώνα που βρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο των Αθηνών απεικονίζει ένα έφηβο να παίζει την σφαίρα με το πόδι χωρίς όμως ωστόσο να σχετίζεται με ποδόσφαιρο όμοιο με το σύγχρονο. Επίσης από ανασκαφές που έκαναν στη Σαμοθράκη οι Αμερικανοί με επικεφαλής την Ελίζαμπεθ Ντουζμπερι και τον Έλληνα αρχαιολόγο Ανδρέα Βαβρίτση, προήλθε ένα σημαντικό εύρημα, μια μπάλα ποδοσφαίρου. Σ΄ένα τάφο του 3ου πΧ αιώνα, βρέθηκε μεταξύ άλλων κι ένα πήλινο συμπαγές ομοίωμα μπάλας, που μοιάζει με τις μπάλες που χρησιμοποιούνται στο σύγχρονο ποδόσφαιρο.

Οι Ρωμαίοι αντέγραψαν το παιχνίδι που είδαν από τους Έλληνες και αφού το βελτίωσαν λίγο, το ονόμασαν "Harapastum". Το "Harapastum" έπαιζαν κυρίως οι στρατιώτες. Ο Μαρτιάλας σε ένα του επίγραμμα, περιγράφει τους τύπους της μπάλας που χρησιμοποιούσαν οι Ρωμαίοι.Αυτές ήταν η "pilapaganica" που την χρησιμοποιούσαν κυριώς οι χωρικοί και φτιαχνόνταν από δέρμα ενώ ήταν γεμισμένη με πούπουλα και η "fallies" που ήταν από δέρμα αλλά γεμισμένη με μια φούσκα γεμάτη αέρα. Μετά την Ρώμη τα αγωνίσματα της μπάλας τα γνώρισαν οι Γαλάτες. Οι Ρωμαίοι κατακτώντας τη χώρα τους διέδωσαν ό,τι είχε σχέση με αθλητισμό.

Στο μεσαίωνα, το παιχνίδι της μπάλας εξέφραζε τον ανταγωνισμό ανάμεσα σε γειτονικά χωριά ή μεταξύ φατρίων του ίδιου χωριού. Παιζόταν με διαφορετικούς κανονισμούς από τόπο σε τόπο και ήταν εντελώς διαφορετικοί από εκείνους της αρχαιότητας. Η επιδίωξη της νίκης γινόταν με ιδιαίτερο φανατισμό, κάτι που άρχισε να προβληματίζει τους φορείς της εξουσίας.Έτσι, ο Ερρίκος ο Β΄ της Αγγλίας έφθασε στο σημείο να απαγορεύσει το παιχνίδι, γιατί ο μεγάλος ενθουσιασμός που έδειχναν οι υπήκοοι του, οδηγούσε πολλές φορές σε υπερβολές και ακρότητες. Όπως προκύπτει από ένα χρονικό του Λονδίνου του 1175, οι κάτοικοι άρχισαν να διαμαρτύρονται για τον επικίνδυνο και βίαιο τρόπο με τον οποίο παιζόταν το ποδόσφαιρο κατά την διάρκεια του καρναβαλιού.

Το παιχνίδι με την μπάλα ξεκίνησε στους αγρούς και τους δρόμους ανάμεσα σε αγροτόπαιδα και μαθητευόμενους. Ήταν ένα λαϊκό παιχνίδι με ραγδαία ανάπτυξη που ανήκε στο λαό. Όμως, για την υψηλή κοινωνία και τις αρχές, αυτό το παιχνίδι δεν ήταν τίποτα περισσότερο από ένα χυδαίο, θορυβώδες χόμπι και από τον 14ο αιώνα και μετά, ο αξιοσέβαστος και ο ευσεβής κύκλος το παρατηρούσε με αποστροφή και κατέβαλλε συνεχείς προσπάθειες για να εμποδιστεί η ανάπτυξη του. Υποστήριζε πως κρατούσε τους ανθρώπους μακριά από τη άσκηση των χριστιανικών τους καθηκόντων και από τα επαγγελμάτα τους, ενώ σπαταλούσε χρόνο που θα μπορούσε να είχε χρησιμοποιηθεί επικερδώς στη πρακτική της τοξοβολίας και άλλων στρατιωτικών δεξιοτήτων. Αλλά παρόλο που μια μεγάλη μερίδα ανθρώπων όπως οι δήμαρχοι,οι κληρικοί και οι σερίφηδες προσπάθησαν να πατάξουν αυτό το χόμπι η επίδρασή τους ήταν ελάχιστη ώς μηδαμινή και ο κόσμος απλά συνέχιζε να παίζει. Αυτό που παιζόνταν ωστόσο δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ακόμα ως ποδόσφαιρο. Τα παιχνίδια στους δρόμους κατέληξαν να ονομάζονται "ποδόσφαιρο όχλου" γιατί δεν ήταν τίποτα περισσότερο από μικρές και βίαιες βιομαχίες.

Η Φλωρεντία είναι η πόλη στη οποία το ποδόσφαιρο βρήκε την μεγαλύτερη διάδοση κατά την εποχή των Μεδίκων. Το ποδόσφαιρο στη Φλωρεντία παιζόταν τις ημέρες των μεγάλων γιορτών και ήταν τόσο διαδεδομένο ώστε συχνά και οι πιο λαμπροί άρχοντες και οι πιο διάσημοι καλλιτέχνες δεν δίσταζαν να συμμετάσχουν στον αγώνα. Αξίζει να σημειωθεί ότι ανάμεσα στις προσωπικότητες που ασχολήθηκαν φανατικά με το άθλημα, την εποχή αυτή, είναι τρεις άνθρωποι που μετέπειτα κατέλαβαν τον Παπικό θρόνο, ο Κλημέντας ο Γ', ο Λέοντας ο Ι' και ο Ουρβανός ο Ζ'. Οι ποδοσφαιρικές συναντήσεις γίνονταν στη Πλατεία της Σάντα Κρότσε. Οι ομάδες ονομάζονταν Partiti και ήταν δύο: οι "Πράσινοι" της αριστερής όχθης του Άρνου και οι "Λευκοί" της δεξιάς όχθης. Όταν μια ομάδα κέρδιζε τον αγώνα έπαιρνε ως έπαθλο τα λάβαρα της αντίπαλης ομάδας. Σύμφωνα με το έθιμο που επικρατούσε, μετά από μια επίσημη δοξολογία που γινόταν στη Εκκλησία του Ευαγγελισμού, τα λάβαρα παραδιδόνταν στον αρχηγό της ομάδας που νικούσε. Έπειτα αυτός, σύμφωνα με τα ιπποτικά έθιμα, μπορούσε να τα προσφέρει σε μια όμορφη γυναίκα της γειτονιάς του.

Νέα δεδομένα και νέες προοπτικές για το ποδόσφαιρο δημιούργησε η απόφαση του Ιάκωβου του Α' του Στίουαρτ να εξεδώσει στη Αγγλία το 1617 την "Decleration of Sports". Ο ίδιος κατάργησε όλες τις απαγορεύσεις και τους περιορισμούς που υπήρχαν σχετικά με το ποδόσφαιρο και ευνόησε τη γρήγορη διάδοση του ποδοσφαίρου στα κολέγια. Μια παράδοση αναφέρει ότι ο αριθμός των παικτών μιας ποδοσφαιρικής ομάδας καθιερώθηκε από τον αριθμό των σπουδαστών κάθε θαλάμου κολεγίου που ήταν δέκα συν ένα παιδαγωγό, οι οποίοι αποτελούσαν και την ομάδα. Μέχρι και το 1820 παρότι το ποδόσφαιρο δεν είχε πάρει ακόμα το όνομα "football", χρησιμοποιείτο ο όρος "οφσάϊντ" και είχε κανονισμούς παραπλήσιους με τους σημερινούς. Το 1849 έγιναν στο Κέμπριτζ αγώνες ποδοσφαίρου σύμφωνα με κανονισμούς που πήραν το όνομα της πόλης.Αν και οι κανονισμοί αυτοί διατηρήθηκαν πολύ λίγο, συνέβαλαν σημαντικά στην ενοποίηση και στη κωδικοποίηση του πρώτου τεχνικού κανονισμού.

Η 26η Οκτωβρίου 1863 θεωρείται η επίσημη ημερομηνία γέννησης του σύγχρονου ποδοσφαίρου. Την επόμενη φορά, αγαπητοί αναγνώστες θα αναφερθώ στο σύγχρονο ποδόσφαιρο καθώς και στη ιστορία του. Εύχομαι να βρήκατε ενδιαφέρον το συγκεκριμένο άρθρο. Μέχρι το επόμενο "Αρθρογραφώντας" σας αποχαιρετώ.....

Σχόλια

Ο χρήστης Ανώνυμος είπε…
Πραγματικά πολύ ενδιαφέρον άρθρο. Ωραία δουλειά, περιμένω τη συνέχεια!
Λ.Μ.