H ιστορία του ραδιοφώνου

Επιμέλεια: Μαίρη Κάντα








Κυριακή απόγευμα. Λίγο πριν να αρχίσω να γράφω το άρθρο της εβδομάδας προσπαθώ να χαλαρώσω και να βρω το επόμενο θέμα ακούγοντας το αγαπημένο μου ραδιοφωνικό σταθμό. Ραδιοφωνικό σταθμό είπα; Το επόμενο θέμα ψάχνω; Νομίζω πως ήδη το βρήκα...! Στο σημερινό "Αρθρογραφώντας" θα ασχοληθούμε με την ιστορία του ραδιοφώνου. Πότε γεννήθηκε το ραδιόφωνο; Ποιός ήταν ο πρώτος ραδιοφωνικός σταθμός που λειτούργησε; Όλα αυτά θα τα μάθουμε μαζί αγαπητοί αναγνώστες, κάνοντας ένα μαγικό ταξίδι πίσω στο χρόνο.

Ο Μάξγουελ το 1873 πρότεινε την θεωρία του ηλεκτρομαγνητισμού, σύμφωνα με την οποία ένα ηλεκτρομαγνητικό κύμα μπορεί να μεταδοθεί χωρίς να μεσολαβεί κάποιο φυσικό μέσο. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1888 ο Γερμανός φυσικός Χάινριχ Χέρτς επαλήθευσε την θεωρία του Μάξγουελ για τον ηλεκτρομαγνητισμό και ανακάλυψε τα ραδιοκύματα. Ο όρος "ερτζιανά" που χρησιμοποιείται για τα ραδιοφωνικά κύματα πρόερχεται από το όνομα του Γερμανού φυσικού. Γύρω στα 1897, ο Μαρκόνι επαληθεύει τα πειράματα του Χερτς και καταφέρνει να στείλει ασύρματο σήμα σε απόσταση τριών χιλιομέτρων. Με την συσκευή αυτή ο Ιταλός Μαρκόνι πηγαίνει στη Αγγλία, που ήταν η μεγαλύτερη ναυτική δύναμη της εποχής και ιδρύει την εταιρεία "Marconi Wireless telegraph". Η εταιρεία αυτή προσφέρει υπηρεσίες στην ναυσιπλοΐα. Τα ραδιοκύματά του δεν μετέδιδαν φωνή αλλά σήματα Μορς.

Τα Χριστούγεννα του 1906 στη Νέα Υόρκη, ο Καναδός μηχανικός Ρέτζιναλντ Φέσεντεν μετέδωσε για πρώτη φορά ανθρώπινη φωνή και μουσική από το ραδιόφωνο. Αργότερα ήρθε ο ντε Φορέ για να εφεύρει την ηλεκτρονική λυχνία, η οποία ήταν η μόνη μορφή ραδιοφώνου για τα επόμενα 50-60 χρόνια. Μέχρι τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο το ραδιόφωνο ήταν ένα μέσο χρησιμοποιούμενο σε ερασιτεχνική βάση και δεν ήταν καθόλου ανεπτυγμένο ούτε διαδεδομένο. Η έμπνευση του Αμερικανού Φρανκ Κόνραντ, ο οποίος εργαζόταν ως μηχανικός ασχολείτο ερασιτεχνικά με το ραδιόφωνο και τον αθλητισμό, αποτελεί σταθμό στη ιστορία του ραδιοφώνου. Ο Κόνραντ τυχαία "βγήκε στον αέρα" με το ραδιόφωνο για να μεταδώσει τα αποτελέσματα κάποιων αγώνων. Την εκπομπή του Κόνραντ, που ουσιαστικά θεωρείται ο πατέρας του ραδιοφώνου, πήρε η εταιρεία Westinghouse την υποστήριξε τεχνικα και την επαύξησε.

Ο πρώτος ραδιοφωνικός σταθμός, ο Κ.D.K.A. λειτούργησε στις 20 Νοεμβρίου 1920 στη Νέα Υόρκη και λειτουργεί μέχρι σήμερα. Το 1926 κατέστη εφικτή η κατασκευή ενός εύχρηστου δέκτη και οι ραδιοφωνικές συσκευές έγιναν σταδιακά κτήμα μεγάλου μέρους των πολιτών. Στη πορεία εμφανίζεται και η σύσταση σχετικής νομοθεσίας για την οργάνωση τόσο των σταθμών όσο και των συχνοτήτων εκπομπής. Μετά το 1930, εδραιώνεται το ραδιόφωνο. Σε αυτή την περίοδο δημιουργείται το καλά οργανωμένο δίκτυο σταθμών τόσο στη Αμερική όσο και στη Ευρώπη.

Στα τέλη της δεκαετίας του ΄40 με αρχές της δεκαετίας του ΄50 το ραδιόφωνο αποκτά ένα νέο ανταγωνιστή, την τηλεόραση. Η ακροαματικότητα του ραδιοφώνου πέφτει κατακόρυφα και οι ραδιοφωνικοί σταθμοί ψάχνουν λύσεις. Η λύση έρχεται το ΄50-'60 με την εμφάνιση της μουσικής Rock 'n Roll. Έτσι, η κρίση ξεπερνιέται και το ραδιόφωνο καθιερώνεται ως αποκλειστικά ψυχαγωγικό-μουσικό μέσο. Επίσης, τη δεκαετία του '60 εμφανίζεται η Πειρατική Ραδιοφωνία με πρωτοπόρο το Radio Caroline στη Αγγλία, το οποίο εκπέμπει από ένα μικρό πλοίο έξω από τα χωρικά ύδατα της Αγγλίας και μεταδίδει μόνο Rock.Η τελευταία φάση της ωριμότητας του ραδιοφώνου βρίσκεται στη δεκαετία του ΄70. Τότε, τα μικρά τρανζίστορ αντικαθιστούν τις λυχνίες, ενώ το ραδιόφωνο και το κασετόφωνο συνδυάζονται σε μία συσκευή.

Ο πρώτος ραδιοφωνικός σταθμός στη Ελλάδα λειτούργησε στη Θεσσαλονίκη κατά το έτος 1926 από τον ηλεκτρολόγο Χρίστο Τσιγγιρίδη. Από το 1932 μέχρι το 1935 γίνονται κατά περιόδους μερικές ραδιοφωνικές εκπομπές στη Αθήνα από τον ραδιοφωνικό σταθμό Πειραιά. Ο πρώτος κρατικός ραδιοφωνικός σταθμός άρχισε την λειτουργία του την 25η Μαρτίου του 1938 στους θαλάμους του Ζαππείου Μεγάρου. Το ίδιο χρόνο, εκδόθηκαν δύο περιοδικά με αποκλειστικά ραδιοφωνική ύλη.Την περίοδο 1939-1941 εκδίδεται το "Εβδομαδιαίον Πρόγραμμα Ραδιοφωνικού Σταθμού Αθηνών» από το Υπουργείο Τύπου. Η πρώτη προσπάθεια εκπομπής ραδιοσταθμού βραχέων κυμάτων έγινε αμέσως μετά την έκρηξη του ελληνοϊταλικού πολέμου, τον Οκτώβριο του 1940. Από μικρό πομπό στο κέντρο των Αθηνών μεταδιδόταν προς το μέτωπο και τις βαλκανικές χώρες εκπομπές του Ραδιοφωνικού Σταθμού Αθηνών.

Στις 27 Απριλίου του 1941, κι ενώ τα γερμανικά στρατεύματα κατέλαβαν την πρωτεύουσα της Ελλάδος, ο ραδιοφωνικός σταθμός Αθηνών εξέπεμψε το τελευταίο δελτίο του: «Από στιγμής εις στιγμήν ο Ελληνικός Ραδιοφωνικός Σταθμός θα παύσει να είναι Ελληνικός». Επί 42 μήνες και μέχρι την απελευθέρωση ο Ραδιοφωνικός Σταθμός Αθηνών λειτουργούσε υπό την κατοχή των Γερμανών. Στις 16 Ιουλίου 1945 ιδρύθηκε το Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας (Ε.Ι.Ρ). Πρώτος γενικός διευθυντής του ΕΙΡ διετέλεσε ο Ηρ. Περμεζάς με τεχνικό διευθυντή τον Μιχ. Αναστασιάδη.

Το Κυπριακό Ραδιόφωνο άρχισε την λειτουργία του το 1953. Η μεγάλη ανάπτυξη της Κυπριακής Ραδιοφωνίας άρχισε το 1960, όταν ιδρύθηκε η Κυπριακή Δημοκρατία. Την περίοδο αυτή μετονομάστηκε από Κυπριακή Ραδιοφωνία σε Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου και από τότε λειτουργεί ως Ημικρατικός Οργανισμός. Σήμερα τα είδη ραδιοφώνου είναι τα εξής:

- Το αναλογικό: Οι συχνότητες των μαγνητικών κυμάτων διαχωρίζονται στα μεσαία κύματα (ΑΜ) και τα FM. Ευρέως χρησιμοποιούνται οι συχνότητες στα FM.

-Το ψηφιακό (DAB):Λειτουργεί σε πολύ υψηλές συχνότητες (VHF) και προσφέρει "διαδραστικές υπηρεσίες". Λόγω του υψηλού κόστους των ψηφιακών ραδιοφωνικών δεκτών, δεν χρησιμοποιείται ακόμα ευρέως.

- Το δορυφορικό: Εκπέμπει μέσω δορυφόρων.

- Το διαδικτυακό: Είναι το ραδιόφωνο του Διαδικτύου. Αυτό το είδος ραδιοφώνου δεν απαιτεί ειδικό ραδιοφωνικό δέκτη και μπορεί να ακούγεται από κάθε ηλεκτρονικό υπολογιστή που είναι συνδεδεμένος με το Διαδίκτυο.




Σχόλια