Επιμέλεια: Μαίρη ΚάνταΟ κινηματογράφος ή αλλιώς "σινεμά", δίπλα στην γλυπτική, την ζωγραφική, τον χορό, την αρχιτεκτονική, την μουσική και την λογοτεχνία, αποτελεί σήμερα την αποκαλούμενη και έβδομη τέχνη. Στη σημερινή στήλη του ¨Αρθρογραφώντας" θα δούμε τις ρίζες του κινηματογράφου και θα μιλήσουμε για την ιστορία του. Ο κινηματογράφος αρχικά, όπως δηλώνει και ο ίδιος ο όρος (κινηματογράφος= κίνηση + γραφή) εμφανίστηκε περισσότερο ως μία νέα τεχνική καταγραφής της κίνησης και οπτικοποίησης της.
Επί σειρά ετών ο άνθρωπος πειραματίστηκε πάνω στην προσπάθεια απεικόνισης της κίνησης, έτσι είναι γενικά δύσκολο να αναδειχθεί ένας μοναδικός εφευρέτης του κινηματογράφου, ως τεχνική της κινούμενης εικόνας. Στη εξέλιξη της τεχνικής του κινηματογράφου, καταλυτικό ρόλο διαδραμάτισε η ανακάλυψη και διάδοση της φωτογραφίας, στα μέσα του19ου αιώνα. Ο βρετανός φωτογράφος Edward Muybridge, το 1878, έχοντας καταφέρει να αναπτύξει μεθόδους διαδοχικής φωτογράφισης, απεικόνισε την κίνηση ενός αλόγου. Ήταν μία από τις πρώτες και ιδιαίτερα σημαντικές αναλύσεις της κίνησης με την βοήθεια φωτογραφικής μηχανής.Την ίδια περίπου εποχή, ο Γάλλος φυσικός Ετιέν Μαρέ κατόρθωσε να συλλάβει φωτογραφικά το πέταγμα ενός πουλιού.
Τα σημαντικότερα επιτεύγματα σχετικά με την ανάπτυξη της κινηματογραφικής τεχνικής έγιναν στα τέλη του 1880, με την εφεύρεση του κινητοσκοπίου από τον Ουίλλιαμ Ντίκσον, ο οποίος εργαζόταν στα εργαστήρια του Τόμας Έντισον. Το κινητοσκόπιο, ήταν μία μηχανή προβολής, με δυνατότητα να προβάλλει την κινηματογραφική ταινία σε ένα κουτί, το οποίο ήταν ορατό μόνο από έναν θεατή, μέσω μίας οπής. Η συσκευή παρουσιάστηκε για πρώτη φορά επίσημα στις 20 Μαΐου του 1891, μαζί με την πρώτη κινηματογραφική ταινία.
Οι αδελφοί Ογκύστ και Λουί Λυμιέρ, στην Γαλλία, βασιζόμενοι στο κινητοσκόπιο των Ντίκσον και Έντισον, εφηύραν τον κινηματογράφο (cinematographe) που αποτελούσε μία φορητή κινηματογραφική μηχανή, λήψεως, εκτύπωσης και προβολής του φίλμ. Στις 28 Δεκεμβρίου του 1895, έκαναν και την πρώτη δημόσια προβολή, στο Παρίσι. Η ημερομηνία αυτή αναφέρεται ως η επίσημη ημέρα που ο κινηματογράφος με την σημερινή του γνωστή μορφή έκανε την εμφάνιση του. Εκείνη την δημόσια προβολή παρακολούθησαν συνολικά 35 άτομα επί πληρωμή και προβλήθηκαν δέκα ταινίες συνολικής διάρκειας περίπου δεκαπέντε λεπτών. Οι πρώτες κινηματογραφικές ταινίες ήταν μικρής διάρκειας, παρουσιάζοντας συνήθως στατικά, μία σκηνή της καθημερινότητας.
Ο Ζορζ Μελιέ, θεωρείται από του πρώτους κινηματογραφικούς σκηνοθέτες, καθώς ήταν ένας από τους πρώτους κινηματογραφίστες που χρησιμοποίησε την διαθέσιμη τεχνική της εποχής με σκοπό την παραγωγή ταινιών κάτω από όρους τέχνης. Οι ταινίες του πραγματεύονταν θέματα από το χώρο του φανταστικού, ενώ η ταινία του "Ταξίδι στη Σελήνη" που προβλήθηκε το 1901 ("Le voyage dans la lune") υπήρξε πιθανότατα η πρώτη που προσπάθησε να περιγράψει ένα ταξίδι στο διάστημα. Επιπλέον ο Ζορζ Μελιέ, εισήγαγε τεχνικές οπτικών εφέ, ενώ για πρώτη φορά πρόβαλε έγχρωμες ταινίες, χρωματίζοντας την κινηματογραφική ταινία (καρρέ) με το χέρι.
Ο κινηματογράφος μετασχηματίστηκε διεθνώς σε μία δημοφιλή μορφή τέχνης, χάρη στις νέες δυνατότητες που αναδείχτηκαν, ενώ παράλληλα πολλοί κινηματογραφικοί χώροι δημιουργήθηκαν με αποκλειστικό σκοπό την προβολή ταινίων. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, εκτιμάται ότι το 1908, υπήρχαν περίπου 10000 κινηματογράφοι. Οι ταινίες της εποχής ήταν διάρκειας δέκα έως δεκαπέντε λεπτών, αλλά σταδιακά η διάρκεια τους αυξήθηκε. Σημαντική συμβολή σε αυτό είχε ο Αμερικανός σκηνοθέτης D.W. Griffith, στο οποίο ανήκουν μερικά από τα πρώτα ιστορικά έπη του κινηματογράφου. Για πρώτη φορά το 1912, χρησιμοποιήθηκε σε δοκίμιο ο όρος "έβδομη τέχνη" για την περιγραφή του κινηματογράφου.
Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1920, ο κινηματογράφος παρέμενε χωρίς ήχο και συχνά οι προβολές των ταινιών συνοδεύονταν από ζωντανή μουσική. Η ιστορία του ηχογραφημένου κινηματογραφικού ήχου ξεκίνησε το 1926, όταν η Warner Brothers παρουσίασε μία συσκευή (Vitaphone), η οποία έδινε την δυνατότητα αναπαραγωγής μουσικής, μέσω ενός δίσκου που συγχρονιζόταν με την μηχανή προβολής της ταινίας. Η ταινία "The Jazz Singer" υπήρξε η πρώτη που περιείχε διαλόγους, αν και κατά το μεγαλύτερο μέρος της ήταν βουβή.
Την ίδια περίοδο περίπου με την προσαρμογή του ήχου, ξεκίνησαν συστηματικές προσπάθειες για την προσθήκη χρώματος. Έγχρωμες ταινίες είχαν ήδη εμφανιστεί από τις αρχές του 20ου αιώνα, μέσω του χρωματισμού των κινηματογραφικών καρρέ με το χέρι, μέθοδος όμως που εγκαταλείφθηκε σταδιακά, σε συνδυασμό και με την αύξηση της διάρκειας των ταινιών. Ανάμεσα στις πρώτες συνθετικές μεθόδους προσθήκης χρώματος, υπήρξε η Technicolor, η οποία τελειοποιήθηκε το 1941, αλλά παρέμενε ακριβή λόγω των περίπλοκων σταδίων διαχωρισμού και εμφάνισης των χρωμάτων. Μετά το τέλος του Β' Παγκόσμιου Πολέμου, εμφανίστηκε επιπλέον το έγχρωμο αρνητικό φιλμ της εταιρίας Eastman Kodak, το οποίο δεν απαιτούσε διαδικασία διαχωρισμού των χρωμάτων. Μέχρι την δεκαετία του 1950, η παραγωγή έγχρωμων ταινιών μειοψηφούσε, αλλά κατά την δεκαετία του 1960 και χάρη στη ανάπτυξη της σχετικής τεχνολογίας, ο έγχρωμος κινηματογράφος επικράτησε.
Η ιστορία του κινηματογράφου χωρίζεται σε τρεις περιόδους. Η πρώτη περίοδος είναι η περίοδος των πιονέρων η οποία αρχίζει με την εμφάνιση του κινηματογράφου το 1895 και τελειώνει τις παραμονές του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου. Η δεύτερη περιόδος είναι η περίοδος της ανάπτυξης του κινηματογράφου (1910-1944) και τέλος, είναι η περίοδος της δημιουργίας των εθνικών κινηματογραφικών σχολών και του μοντερνισμού που αρχίζει το 1944 και φθάνει μέχρι τις μέρες μας. Περισσότερα για τις τρεις περιόδους του κινηματογράφου θα μάθουμε την επόμενη εβδομάδα μέσα από αυτή την στήλη. Επίσης, θα γνωρίσουμε καλύτερα και την ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου.
Σχόλια