Δημήτρης Κοντογιάννης «Η ένδεια ίσως επαναφέρει τον πολιτισμό της φτώχειας και τις ξεχασμένες αξίες»
EIKONOΓPAΦHΣH: Τιτινα Χαλματζη
Tης Αννας Γριμανη
Η ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;Πηγάζει κυρίως από την παιδεία και από μια αίσθηση ιστορικής συνέχειας του πολιτισμού μας.
Η ελληνική συνείδηση είναι κάτι πιο στέρεο και τροφοδοτεί το αίσθημα.
Πώς φτάνει σ’ εσάς η κρίση της Ελλάδας;
H xώρα βρίσκεται αυτή την εποχή στο μάτι του κυκλώνα. Η φτώχεια είναι πολυεπίπεδη, κυρίως πολιτισμική, ενώ υπάρχει έλλειμμα αυτοκριτικής και ένας θυμός που δεν εκτονώνεται δημιουργικά. Η Ελλάδα ζει έναν «πόλεμο», όμως ο πληθυσμός δεν έχει συνειδητοποιήσει τι ακριβώς διακυβεύεται. Η χώρα θυμίζει σάπιο κρεμμύδι του οποίου τα εξωτερικά στρώματα έχουν σαπίσει από τη χρόνια συστημική διαφθορά, μα τα εσωτερικά του είναι υγιή και ασφυκτιούν για μια καινούργια προοπτική. Η μεγάλη τραγωδία είναι η έξοδος των νέων δυνάμεων από τη χώρα λόγω της απουσίας ενός μέλλοντος που να εμπνέει.
Ποιος φταίει;
Δεν υπήρξε μετά την απελευθέρωση του 1821 μια πραγματική αστική τάξη ούτε μια μετάβαση από τους κοτσαμπάσηδες και την κουτοπονηριά του ραγιά σε έναν λαό με αυτοπεποίθηση και αίσθηση ότι το «εμείς» είναι πάνω από το «εγώ» - με φωτεινές εξαιρέσεις, όπως ο πόλεμος το 1940. Ο λαός εξέλεξε τους πολιτικούς που του άξιζαν και τον βόλευαν. Και αυτοί, με τη σειρά τους, τον κακόμαθαν, αποθαρρύνοντας τις υγιείς δυνάμεις του έθνους.
Πώς φαντάζεστε τον Έλληνα της εποχής μετά την κρίση;
Είμαι αισιόδοξος ότι η χώρα θα σταθεί στα πόδια της, αλλά αυτό μπορεί να πάρει μία-δύο γενιές. Δυστυχώς, η γενιά του Πολυτεχνείου κατέστρεψε, σε σημαντικό βαθμό, τη νοοτροπία μεταγενέστερων γενεών - τους σημερινούς 40άρηδες και 50άρηδες. Νομίζω ότι η συγκυρία θα ταρακουνήσει τον Ελληνα, που από τη φύση του εκπλήσσει ευχάριστα εάν του θίξουν το φιλότιμο και τον αμφισβητήσουν. Η ένδεια στα κοινωνικά στρώματα ίσως επαναφέρει τον «πολιτισμό της φτώχειας» και τις ξεχασμένες αξίες. Ο Ελληνας στη μετά κρίση εποχή θα είναι πιο ανοιχτός στον κόσμο, λιγότερο παρανοϊκός (ως προς το ότι για όλα φταίνε οι ξένοι) και πιο υπεύθυνος πολίτης. Το μυστικό έγκειται στην παιδεία (που πρέπει να εμφυσήσει στα Ελληνόπουλα μια πραγματική και όχι ψευδεπίγραφη αρχαία κληρονομιά) και στη συλλογική δράση σαν τεκμήριο πραγματικού και όχι κραυγάζοντος πατριωτισμού.
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Μια ψάθινη καρέκλα τραβηγμένη κοντά στο γιαλό σε ένα απόμακρο ταβερνάκι, η μουσική να παίζει ενώ οι φίλοι κουβεντιάζουν και τσουγκρίζουν τα ποτήρια τους. Ή ένα λόφο με κυπαρίσσια και ελιές.
Η υπέροχη εκδοχή των Ελλήνων.
Θάρρος να φλερτάρει με την άβυσσο και να κοιτάζει τον κίνδυνο στα μάτια. Η ικανότητα να στέκεται όρθιος και να μεγαλουργεί όταν η ιστορική επιταγή δεν του δίνει άλλα περιθώρια.
Ο,τι με απογοητεύει.
Αγένεια, μεμψιμοιρία, «το δήθεν», νεποτισμός, αρλουμπολογία, οι «εύκολες» λύσεις, που τις λένε αυτοί που ξέρουν ότι είναι ανέφικτες, ο ομφαλοσκοπισμός και η μυωπική θεώρηση της θέσης της σύγχρονης Ελλάδας στον κόσμο.
Με ποια ταυτότητα ο Ελληνας περιέρχεται τον σύγχρονο κόσμο;
Συχνά πιο «Ελληνάρας» παρά Ελληνας, με μια βολεμένη και επιφανειακή σχέση με το αρχαίο παρελθόν του, το οποίο έχει σαν άλλοθι και όχι σαν πηγή έμπνευσης.
Παράγει πολιτισμό ο σημερινός Ελληνας ή είναι προσκολλημένος σε μια ρητορική ελληνικότητα;
Υπάρχει μεγάλη ένδεια πνευματικών ταγών στη σύγχρονη Ελλάδα - αποτέλεσμα δεκαετιών εύκολης ζωής με δανεικά, ατομισμού και καταναλωτισμού.
Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.
Η υπερηφάνεια για το ότι προοδεύω σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία σαν της Αμερικής, ενώ έρχομαι από τη μακρινή και ιστορική μικρή Ελλάδα. Ολα τα είπαν οι αρχαίοι Eλληνες, όλοι οι άλλοι απλώς έγραψαν υποσημειώσεις (footnotes).
Η Οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη - ορίστε την.
Η διαδρομή των παιδιών της ελληνικής Διασποράς, αυτή της σκληρής δουλειάς, των επιτυχιών και μιας ήρεμης ελληνικότητας. Δεν έχουμε κανέναν να ζηλέψουμε εάν δουλέψουμε μεθοδικά. Οι πρωτιές δεν είναι προνόμιο του αρχαίου κλέους, αλλά παράπονο για τις χαμένες ευκαιρίες της χώρας, πάντα με το νόστο για την Ιθάκη.
*O Δημήτρης Κοντογιάννης είναι καθηγητής του τμήματος Λοιμωδών Νοσημάτων του University of Texas MD Anderson Cancer Center και αναπληρωτής καθηγητής στο Baylor College of Medicine και στο University of Houston.
Πώς φτάνει σ’ εσάς η κρίση της Ελλάδας;
H xώρα βρίσκεται αυτή την εποχή στο μάτι του κυκλώνα. Η φτώχεια είναι πολυεπίπεδη, κυρίως πολιτισμική, ενώ υπάρχει έλλειμμα αυτοκριτικής και ένας θυμός που δεν εκτονώνεται δημιουργικά. Η Ελλάδα ζει έναν «πόλεμο», όμως ο πληθυσμός δεν έχει συνειδητοποιήσει τι ακριβώς διακυβεύεται. Η χώρα θυμίζει σάπιο κρεμμύδι του οποίου τα εξωτερικά στρώματα έχουν σαπίσει από τη χρόνια συστημική διαφθορά, μα τα εσωτερικά του είναι υγιή και ασφυκτιούν για μια καινούργια προοπτική. Η μεγάλη τραγωδία είναι η έξοδος των νέων δυνάμεων από τη χώρα λόγω της απουσίας ενός μέλλοντος που να εμπνέει.
Ποιος φταίει;
Δεν υπήρξε μετά την απελευθέρωση του 1821 μια πραγματική αστική τάξη ούτε μια μετάβαση από τους κοτσαμπάσηδες και την κουτοπονηριά του ραγιά σε έναν λαό με αυτοπεποίθηση και αίσθηση ότι το «εμείς» είναι πάνω από το «εγώ» - με φωτεινές εξαιρέσεις, όπως ο πόλεμος το 1940. Ο λαός εξέλεξε τους πολιτικούς που του άξιζαν και τον βόλευαν. Και αυτοί, με τη σειρά τους, τον κακόμαθαν, αποθαρρύνοντας τις υγιείς δυνάμεις του έθνους.
Πώς φαντάζεστε τον Έλληνα της εποχής μετά την κρίση;
Είμαι αισιόδοξος ότι η χώρα θα σταθεί στα πόδια της, αλλά αυτό μπορεί να πάρει μία-δύο γενιές. Δυστυχώς, η γενιά του Πολυτεχνείου κατέστρεψε, σε σημαντικό βαθμό, τη νοοτροπία μεταγενέστερων γενεών - τους σημερινούς 40άρηδες και 50άρηδες. Νομίζω ότι η συγκυρία θα ταρακουνήσει τον Ελληνα, που από τη φύση του εκπλήσσει ευχάριστα εάν του θίξουν το φιλότιμο και τον αμφισβητήσουν. Η ένδεια στα κοινωνικά στρώματα ίσως επαναφέρει τον «πολιτισμό της φτώχειας» και τις ξεχασμένες αξίες. Ο Ελληνας στη μετά κρίση εποχή θα είναι πιο ανοιχτός στον κόσμο, λιγότερο παρανοϊκός (ως προς το ότι για όλα φταίνε οι ξένοι) και πιο υπεύθυνος πολίτης. Το μυστικό έγκειται στην παιδεία (που πρέπει να εμφυσήσει στα Ελληνόπουλα μια πραγματική και όχι ψευδεπίγραφη αρχαία κληρονομιά) και στη συλλογική δράση σαν τεκμήριο πραγματικού και όχι κραυγάζοντος πατριωτισμού.
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Μια ψάθινη καρέκλα τραβηγμένη κοντά στο γιαλό σε ένα απόμακρο ταβερνάκι, η μουσική να παίζει ενώ οι φίλοι κουβεντιάζουν και τσουγκρίζουν τα ποτήρια τους. Ή ένα λόφο με κυπαρίσσια και ελιές.
Η υπέροχη εκδοχή των Ελλήνων.
Θάρρος να φλερτάρει με την άβυσσο και να κοιτάζει τον κίνδυνο στα μάτια. Η ικανότητα να στέκεται όρθιος και να μεγαλουργεί όταν η ιστορική επιταγή δεν του δίνει άλλα περιθώρια.
Ο,τι με απογοητεύει.
Αγένεια, μεμψιμοιρία, «το δήθεν», νεποτισμός, αρλουμπολογία, οι «εύκολες» λύσεις, που τις λένε αυτοί που ξέρουν ότι είναι ανέφικτες, ο ομφαλοσκοπισμός και η μυωπική θεώρηση της θέσης της σύγχρονης Ελλάδας στον κόσμο.
Με ποια ταυτότητα ο Ελληνας περιέρχεται τον σύγχρονο κόσμο;
Συχνά πιο «Ελληνάρας» παρά Ελληνας, με μια βολεμένη και επιφανειακή σχέση με το αρχαίο παρελθόν του, το οποίο έχει σαν άλλοθι και όχι σαν πηγή έμπνευσης.
Παράγει πολιτισμό ο σημερινός Ελληνας ή είναι προσκολλημένος σε μια ρητορική ελληνικότητα;
Υπάρχει μεγάλη ένδεια πνευματικών ταγών στη σύγχρονη Ελλάδα - αποτέλεσμα δεκαετιών εύκολης ζωής με δανεικά, ατομισμού και καταναλωτισμού.
Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.
Η υπερηφάνεια για το ότι προοδεύω σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία σαν της Αμερικής, ενώ έρχομαι από τη μακρινή και ιστορική μικρή Ελλάδα. Ολα τα είπαν οι αρχαίοι Eλληνες, όλοι οι άλλοι απλώς έγραψαν υποσημειώσεις (footnotes).
Η Οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη - ορίστε την.
Η διαδρομή των παιδιών της ελληνικής Διασποράς, αυτή της σκληρής δουλειάς, των επιτυχιών και μιας ήρεμης ελληνικότητας. Δεν έχουμε κανέναν να ζηλέψουμε εάν δουλέψουμε μεθοδικά. Οι πρωτιές δεν είναι προνόμιο του αρχαίου κλέους, αλλά παράπονο για τις χαμένες ευκαιρίες της χώρας, πάντα με το νόστο για την Ιθάκη.
*O Δημήτρης Κοντογιάννης είναι καθηγητής του τμήματος Λοιμωδών Νοσημάτων του University of Texas MD Anderson Cancer Center και αναπληρωτής καθηγητής στο Baylor College of Medicine και στο University of Houston.
Πηγή: kathimerini.gr
Σχόλια